TEMAT:

Na pewno istotna jest studnia na której teraz stoi blok koło kościoła. Jeśli było to ujęcie z którego czerpał wodę browar a wiele na to wskazuje to musi być ujęciem dość wczesnym.

Nie wiem gdzie mogły być studnie, ani tym bardziej ile ich było.Prawdopodobnie sporo ich było w piwnicach domów.O opisywanym przeze mnie systemie orneckich wodociągów istnieje wzmianka u Achremczyka. Głębokość na której zostały zakopane rury z punktu widzenia wody nie ma znaczenia.Do zasilenia studni wystarczyła minimalna nawet różnica poziomów.
O głębokości wykopów decydowała raczej głębokość zamarzania gruntu czyli ok.80cm.

Jedna czy dwie studnie w miescie by nie zaspokoiły potrzeb mieszkańców. To pewne. Na terenie mkiasta znajdowały sie nie trylko domy mieszkalne , ale róznież budynki gosppodarcze (pewnie ze zwierzakami) oraz przydomowe ogródki.
Po drugie umieszczone były wartsztaty, w tym browar który potrzebował spore ilosci wody.
Na potrzeby zamku biskupiego na jego terenie na pewno była studnia ( ze względów strategicznych - obrona zamku).
Co do głębokości zamarzania grutu, myślę , że było to 120-140cm. Zimy były nieco ostrzejsze niż te w "ocieplonym" klimacie.
To do czego się doczytałem to jedną zasad średniowiecznego systemu wodociągów było doprowadzenie wody do dużego zbiornika a z niego rurami do poszczególnych ujęć (studni). Penie słyżył jako zbiornik wyrównawczy - amortyzował szybki ubytek wody podczas dużego zapotrzebowania (to moja sug.).
Ja bym trasę ruropciągu widział ciut inaczej niż Albert.
Z jeziora (miejsce ujęcia jest ok) po najkrótsze linii poza mury miasta. Zakopany poniżej poziomu zamarzania . Patrząc na róznice poziomów między wawozem/fosą koło zakonnic a poziomem miasta bedzie to z 10 m. Poza murami ( w mieście) mógł sie znajdować zbiornik wyrównawczy wykonany z kamienia . Takie rozwiązanie daje to , że rurę zakopuje na głebość np: 120cm od poziomu gruntu, bez pilnowania spadków czy prostoliniowości. Doprowadza się do zbiornika ( rura wychodzi przy dnie zbiornika). Tak wykorzystuje się zasadę naczyń połączonych , co w tym przypadku ułatwiłoby i uprościło prace ziemne.
Proszę o sugestie. To teoria. Na razie brak jest jakichkolwiek dokumentów

Takie umiejscowienie rurociągu opisuje autor książki o Ornecie.A on raczej kierował się jakimiś źródłami.
A co do zapotrzebowania na wodę-ono wcale nie było tak duże.Wpływ na to miało kilka czynników-ówcześni mieszkańcy miasta częste mycie uważali za co najmniej podejrzane to po pierwsze.
Po drugie ilość mieszkańców.W XIV-XV w było to ok.300-400 osób.

"Częste mycie skraca życie" to chyba ze sredniowiecza.
Czy masz na myśli książke "Dziej Ornety" dot. trasy rurociągu?

Tak, w ,,Dominium..." takie tematy nie są poruszane

Ja w dalszym ciągu będę bronił tezy, że woda płynęła kilka metrów pod ziemią.
Pamiętacie ten wykop obok pizzerii Maliniaka? (obok dawnej ,,gospody")
Pamiętacie ocembrowaną studnię na dnie wykopu? 3-4 metry.
To podobno najstarsze takie urządzenie na Warmii. To była taka ,,prywatna" studnia.
Jeśli nie napełniała się samoczynnie wodami gruntowymi, to musiała być zasilana. Jej wielkość świadczy o tym, że tej wody nie było za wiele, więc nie mogła płynąć wartką strugą.

Moim zdaniem to jednak trasa rurociągu wytyczona przez Alberta ma większy sens, co nie zmienia, że mogła być "zakończona" dużym zbiornikiem, jak zasugerował Robcio .
1.
Trasa ta nie przyczyniała się do wytworzenia bardzo dużego ciśnienia w rurach , jak trasa przez dolinę( a różnica tych 10 metrów na dnie, to naprawdę wysokie ciśnienie i nie wiem czy ówczesna technologia pozwalała na tak dokładne łączenia rur, aby rurociąg je wytrzymał i był szczelny.
2.
Zbiornik poza murami musiał by być tak wysoki, jak wysoki byłby poziom wody w zbiorniku, z którego woda wypływała (od dna doliny to całkiem wysoka konstrukcja) i dalej jest problemem jej szczelność.
Kwestią sporną może być tylko przejście rury przez początek obecnej ulicy 1-go maja (chodzi o kwestie przemarzania w czasie zimy), jeżeli był tam nasyp ziemny taki jak jest obecnie to problemu nie ma , jeżeli go nie było to zostaje problem zabezpieczenia jej przed warunkami atmosferycznymi.
Taka to moja sugestia, a sam zbiornik w obrębie miasta też pewnie byłby bezpieczniejszym rozwiązaniem, ilość wody do niego dostarczonej to sprawa średnicy rurociągu. Od zbiornika w mieście ilość rur i tras raczej dowolna ze względu na ukształtowanie terenu.
Na koniec ciekawostka. Podczas remontu instalacji wodnej pod ul. Żelazną zostały wydobyte drewniane rury, a co z nimi się stało i czy naprawdę tam były może odpowie ktoś z orneckich wodociągów lub z firmy, która ten remont przeprowadzała

Tu link do zdjęć z prac wykopaliskowych.
Zapodaje sie tu , że był to zbiornik na wode a nie studnia. Moze wdarł sie błąd w druku?
www.archeo-adam.pl/prace.php

Były tio dwa odcinku po 1,5m z otworem w srodku. Jednak kora na powierzchni pnia jakoś nie pasowała mi do tak starych artefaktów. Rury są. Nie zostały "zapodziane". Ale to określi archeolog

To mnie cieszy , bo ja słyszałem że bardzo "sprawnie w ruch" poszły piły motorowe a rury na przyczepę samochodu

Co do szczelności to masz rację. Cisnienie aczkolwiek nie takie duże mogło powodować nieszczelności. Używano wtedy szczeliwa, smoły, dziegciu , pakuł i stalowych klamr.
Jednak zbiornik na wodę nie musiał mieć tak dużej głębokości. Znowu zasada naczyń.

Zasada naczyń jest mi znana, a jeśli chodzi o zbiornik to tak mi się kojarzy, że jak poza murami to już na zboczu skarpy a jak na zboczu to wysoki a jak wysoki ........ to ciśnienie .
Na 10 metrach ciśnienie jest już całkiem spore jak na takie konstrukcje (tak mi się wydaje).

Dla potwierdzenia dla posjonatów fizyki: ciśnienie hydrostatyczne na kazde 10m słupa wody wzrasta o 1 atmosferę technicznę. ale mogło mi sie cos pomieszać...hehe te nauki tak dawno były, a do tego rozpraszające uwagę koleżanki.
Pisząc poza murami miałem na myśli w mieście. Patrząc od strony przebiegu rurociagu (jeziora) to zbiornik był poza murami.

Do Robcia:
Tak, masz rację - zbiornik na wodę, pisząc ,,studnia" miałem na myśli miejsce czerpania wody.
Dlaczego było umieszczone tak głęboko? Z prostej przyczyny - musiała być minimalna różnica poziomów, jak sam słusznie zauważyłeś. Dopiero na takiej głębokości.
Tym sposobem mogły być napełniane (uzupełniane) pozostałe studnie orneckie.