TEMAT:

Zastanawia mnie czy róznica poziomów między lustem jeziora a płaszczyzną miasta była na tyle wystarczajaca aby woda bez problemu spłynęła do miasta. A żeby "rura" nie zalała miasto musiał być na końcu jakiś "kran" . Oczywiście mogła też zasilać zwykła studnię (naczynia połączone)
Nie mam żadnej dokładnej mapy wysokościowej aby to sprawdzić. Ma kto coś takiego?
No i jeszcze : jaka trasą przebiegał rurociąg ? tak aby nie wisieć w "powietrzu" nad fosą...

W linku nasza-orneta.pl/forum/orneta-do-roku-193...ezioro-mieczowe.html zwróciłem uwagę na "zniknięcie wyspy". Może wyspa ta znikneła w wyniku prowadzonych prac wydwydobywczych przez cegielnię? Pojawienie sie nowych źródeł wody....A może zaistniała potrzeba wyższego poziomu wody dla zasilania cegielni...Pytania czekają na odpowiedzi.

a tu dla ciekawych: system wodociagów średniowiecznych w Głogowie. Może i u nas było podobnie?
www.glogow.pl/ezg/index.php/Wodoci%C4%85...iowiecznych_miastach

Ciężko cos znaleźć o systemie wodociagów w sredniowieczu (ryciny), ale zapodaje dwa zdjęciqa. Jedno" rur " wodociągowych", a drugie system tłoczenia wody na wyższy poziom

Nie było możliwości dostarczenia wody do miasta bez zwiększenia jej ciśnienia. To stało się możliwe dopiero, gdy powstały wodociągi miejskie i ,,wieża ciśnień".

W linku , który wczesniej wrzuciłem prototyp wieży ciśnień powstał juz na początku XV wieku. Przykład z Głogowa . Może i Orneta skorzystała z tego pomysłu. Przecież osadnicy w Ornecie wywodzili się właśnie temtych rejonów. Mogli z sobą przywieźć pomysł "wzmocnienia ciśnienia".
"Dzieje Ornety" zapodaja , że wodociagi i kanalizacje uruchomiono w 1901 roku. Mysle , ze system zopatrywania w wode był wczesniej.
Do Alberta: możesz poszperać w "Dominium Warmińskim" na ten temat? Dzieki

Mieszkańcy Głogowa mieli do dyspozycji Odrę, mieszkańcy Ornety strumień.
Głogów jest jednym z najstarszych miast Polski, stolicą Księstwa Głogowskiego - duży może więcej. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego pramieszkańcami byli Rzymianie, którzy potrafili z wodą cudeńka wyprawiać.
Orneta była małym miasteczkiem i według mnie jej mieszkańców nie było stać na takie fanaberie.
Poza tym rodziny woziwodów i nosiwodów też musiały się z czegoś utrzymywać.

Achtremczyk "Dzieje Ornety" str. 37, "Górny Staw powstał prawdopodobnie, gdy budowano fortyfikacje, po spietrzeniu wód wspomnianego bezimiennego strumienia. Z tego stawu już w XV stuleciu miasto zaopatrywało sie w wodę pitną, rozprowadzana specjalnymi rurami."
Może Albert znajdzie coś jreszcze w "Dominium warmińskim"...jesli bedzie miał ochotę

Z całym szacunkiem dla wiedzy profesora Achremczyka, ale coś mi tutaj nie gra.
Sam miałeś wątpliwości:
,,No i jeszcze : jaka trasą przebiegał rurociąg ? tak aby nie wisieć w "powietrzu" nad fosą..."
Już ich nie masz?

Oczywiście - teoretycznie jest to możliwe.
Nie trzeba szukać daleko, Wzgórze Katedralne we Fromborku (Twoja rycina z postu 17) w ten sposób było zaopatrywane w wodę - ale innej możliwości nie było.
Jeżeli coś podobnego miałoby funkcjonować w Wormditt, to musiałaby istnieć jakaś przepompownia (prawdopodobnie niejedna).

Gdyby nie było watpliwości w tak specyficznnej dziedzinie nauki jak historia, jakiez życie było nudne. I dla tego lubie podrążyc temat jesli mam wątpliwości. Oczywiście z szacunkiem do odmiennego zdania adwersarzy.
Zakładam na podstawie tego co przeczytałem , że rurociąg w sredniowiecznej Ornecie był.
Inna sprawa to zagadnienie techniczne: jak przesyłno wodę. I to chciałbym wyjaśnić.
Ty od razu zanegowałeś , że nie było takie systemu. Może tez masz rację. Ale to spróbuj poprzeć. Ja przytoczyłem kilka faktów i kilka sugestii do wyjasnienia.
Na razie mam tylko twoją opinię, negatywną.
Poczekajmy na inne.
Ruruciagi nie były w tamtych czasach fanaberią. Występowały w wielu miastach nie tylko na Śląsku (podałem przykład Głogowa), gdzie odcisnął się wpływ ekspansji rzymskiej (to twoja opinia).
Przykład bliższy: Reszel.Tam zbudowli rurociąg. Nie piszą tylko o systemie podnoszenia ciśnienia.
www.reszel.pl/woda-do-reszla,23,119.html

Do tej pory nie znalazłem żadnej wzmianki o zasadzie działania rurhaus czyli sredniowiecznej wieży ciśnień. Prawdopodobnie działa na zasadzie czerpania wody (np: koło z czerpami)i przenoszenia na wyższy poziom. Szukam dalej.
Nie wiem tez jaka jest róznica poziuomów miedzy płaszczyzna miasta a poziomem jeziora. To pozwoliłoby ocenic jak wysoko woda musiałby byc transportowana. Brakuje mi dostepu do map wysokościowych.
Czasami najprostsze rozwiązanie jest genialne. Może i nie było wieży a woda jak w naczyniach połączonych była dostarczana np: do dwóch trzech studni w mieście.
Jeszcze jeden fakt jest frapujący. zapodał go Albert. Wspominał o głębokiej studni koło koscioła. została zasypana podczas budowy bloku. Czy ta głębokośc studni nie sugeruje głeboko położonych warstw wodonośnych w mieście? Jesli tak, do budowa rurociągu wydaje sie jakżesz słuszna.

U nas podobne rozwiązanie nie wchodziło w rachubę - zarówno Drewenz, jak i jej jedyny dopływ w pobliżu miasta płynęły głębokim wąwozem.
Górny Staw (potencjalne źródło wody) był po drugiej stronie wąwozu.
Wspomniana przez Ciebie studnia jest dowodem na to, że źródło wody w obrębie ufortyfikowanego grodu to skarb. Obojętnie jak głęboko była woda - ale była.
Zamek biskupi był położony dużo niżej, więc i studnie było łatwiej wykopać. Jeśli chodzi o zamek, to istnieje stosunkowo dużo opisów, żaden z nich nie wspomina o ,,wodociągu'
Gdyby coś takiego było, na pewno pochwalono by się tym.

Wodociąg istniał, to pewne.Inaczej nie byłoby o nim żadnej wzmianki.Zaczynał się w miejscu gdzie obecnie rośnie potężne drzewo(pomnik przyrody)przebiegał mniej więcej pod obecną ul. Kopernika i części ul.1-go Maja.Następnie przez most przed Bramą Lidzbarską doprowadzony był w obręb murów miejskich.Wieży ciśnień nie było ponieważ nie była potrzebna,Poziom lustra wody w stawie był wyższy niż poziom gruntu na terenie miasta.Ta niewielka różnica poziomów w zupełności wystarczała aby zasilić kilka miejskich studni.

Ta opcja jest logiczna, ale wydaje mi się, że rury doprowadzające wodę do studni musiały być umieszczone głęboko pod ziemią, gdyż różnica poziomów między lustrem wody w Górnym Stawie a poziomem ulic miejskich była niewielka.
Czy wiadomo, gdzie mniej więcej były wykopane wspomniane przez Ciebie studnie?

Zgodnie z informacjami odczytanymi z Mapy hydrogeologicznej Polski Instytutu Geologicznego Arkusz Lidzbark Warmiński, wody na terenie miasta Ornety czerpane są z głównego użytkowego poziomu wodonośnego zlokalizowanego w utworach czwartorzędowych. Warstwa wodonośna znajdująca się w utworach trzeciorzędowych ma mniejsze znaczenie dla celów użytkowych. Potencjalna wydajność typowego otworu studziennego wynosi 30 - 70 m3/h. Miąższość utworów wodonośnych w czwartorzędzie waha się w granicach 15 - 40 m. Głębokość pierwszego zwierciadła wód podziemnych zlokalizowana jest od 0 m do 5 m. Izolacja pierwszego poziomu wodonośnego od powierzchni jest pełna. Na terenie Miasta Ornety nie występuje kontakt hydrauliczny użytkowych poziomów wodonośnych, jak również nie występują powierzchniowe działy wodne. Orneta nie leży nad Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych. Serie wodonośne są nieciągłe, zlokalizowane na różnej głębokości od kilkunastu do powyżej 100 m.

Woda dla celów użytkowych w mieście Ornecie pobierana jest z ujęcia zlokalizowanego w utworach czwartorzędowych. Główne miejskie ujęcie wody położone jest na południe od granic miasta. Jest to zespół trzech studni głębinowych. Woda jest pompowana z głębokości około 237 m w jednej studni i z głębokości około 180 m w dwóch pozostałych. Ujęcie posiada duże nadwyżki zasobów dyspozycyjnych. Ujęcie dawnej mleczarni jest ujęciem rezerwowym.