Tłumaczenie niemieckiego dokumentu z 20 kwietnia 1939 roku opisującego ratusz w Ornecie.
W roku 1312 Wormditt otrzymało prawa miejskie. Kilka dziesięcioleci później, gdy dzięki działalności i pracowitości obywateli podniosła się pomyślność gminy, przystąpiono do zamiaru wzniesienia pośrodku rynku godnego ratusza dla miasta. Przygotowania do budowy i same prace budowlane zajęły w owym czasie długie lata. W siedemdziesiątych latach XIV wieku ozdobny budynek mógł zostać przekazany do użytku zgodnie ze swym przeznaczeniem.
Ponieważ w średniowieczu artykuły spożywcze, jak chleb i mięso, musiały być sprzedawane publicznie, urządzono w parterze ratusza hale targowe. W wydzielonych stoiskach handlowych miejscowi piekarze i rzeźnicy wystawiali swoje towary.
Te stoiska nazywano ławami („Brotbänke”, „Fleischbänke” – ławy chlebowe i mięsne).
Podobnie jak parter, tak i piwnice rozciągające się pod całym ratuszem służyły celom gospodarczym. Były one używane przez rzemieślników i handlarzy, którzy w dni targowe i jarmarczne wokół ratusza wystawiali swoje towary, przechowując je w płóciennych namiotach i drewnianych budkach, które służyły im jako magazyny. Z tych ruchomych stoisk handlowych wokół ratusza z biegiem czasu powstały dzisiejsze Hakenbuden (budki handlowe), które od wielu stuleci przylegają do ratusza.
Dolna kondygnacja ratusza, która dziś – przez dobudowy przylegających budek – jest znacznie zwężona, miała pierwotnie cztery bramy: na północ, zachód, południe i wschód. Zachowały się trzy z pierwotnej budowy, natomiast czwarta, od strony wschodniej, została w roku 1920 przebudowana na wejście do mieszkania woźnego ratuszowego. Ponieważ przez tę bramę można było przejść przez halę targową, nie mając okien przynajmniej od strony północnej i południowej, można przypuszczać, że pierwotny układ okien był inny. Jak wyglądał ich pierwotny kształt, trudno dziś ustalić z powodu późniejszych przebudów ratusza. Prawdopodobnie jednak w czasie planowanej obecnie renowacji i odsłonięcia wolnej przestrzeni wokół ratusza uda się rozpoznać te wcześniejsze formy.
Zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem, ławy i podcienia przy rynku służyły jako miejsca handlu, a piwnice i podziemia– do przechowywania chleba, mięsa i innych towarów użytkowych. Część budynku była używana do przechowywania sprzętu przeciwpożarowego, inna część wynajmowana była sprzedawcom garnków, a kolejna wydzierżawiona właścicielom budek handlowych (Hakenbuden).
Wschodnia część służyła przez wiele lat jako magazyn soli.
Gdy porówna się wschodni i zachodni szczyt ratusza, można zauważyć, że ich styl budowy różni się od siebie. Wynika to z faktu, że wschodni szczyt zawalił się aż do fundamentów na początku XVIII wieku. Odbudowę przeprowadzono w prostych formach.
Pośrodku dachu ratusza wznosi się wieżyczka pokryta blachą, zakończona metalowym hełmem. Choć w ostatnich dziesięcioleciach prowadzono na tym budynku większe remonty, jego zewnętrzna forma nie została zmieniona, podobnie jak dachowa wieżyczka z dzwonem pożarowym. Okna na piętrze od strony wschodniej odpowiadają stylowi tego szczytu. Okna w zachodnim szczycie zostały ponownie osadzone w 1908 roku. Gotyckie okna szczytowe na zachodniej stronie są bardzo stare.
Wraz ze szczytem w 1908 roku cały ten fragment został odnowiony. Jakie pierwotnie były formy otworów okiennych od północnej i południowej strony piętra, trudno dziś ustalić. W obecnym stanie są one już ponad stuletnie. Ratusz był do początku XX wieku bez sufitu (nie miał podwieszanych stropów). Dach pokryty był holenderską dachówką, prostą i łatwą do układania. Nie było wtedy żadnych widocznych włazów dachowych.
Po remoncie dachu południowa strona otrzymała nowe dachówki, podczas gdy północna pokryta została starymi. Aby zniechęcić bociany, które gnieździły się na zachodnim szczycie i powodowały szkody, zniszczono w 1885 roku ich gniazdo i przeniesiono je na specjalnie zbudowane koło na żelaznym pręcie, umieszczone przy drodze, kilka metrów od szczytu budynku. Ponieważ bociany nie chciały zaakceptować nowego miejsca, przeniosły się z powrotem na stare miejsce.
Aż do roku 1885 na poddaszu istniały pomieszczenia mieszkalne.
Na parterze znajdowały się: biuro burmistrza, kancelaria rejestracyjna, posterunek policji i biuro pisarza miejskiego. W tym samym pomieszczeniu odbywały się także posiedzenia magistratu.
Po zachodniej stronie znajdowała się kasa miejska. Służyła ona jednocześnie jako sala posiedzeń rady miejskiej. Około 1885 roku poprzez niewielką dobudowę do głównego biura utworzono pomieszczenie biurowe dla burmistrza.
Największą część górnego piętra zajmowała sala ratuszowa, używana podczas świąt ludowych jako sala taneczna, dlatego w jednym z narożników znajdowała się empora dla muzyków.
W 1920 roku przeprowadzono duży remont wnętrz ratusza. Zlikwidowano wówczas biuro burmistrza zbudowane w 1885 roku, a duży korytarz ratuszowy został przebudowany.
W zamian utworzono od wschodu ku zachodowi następujące pomieszczenia:
— pokój dla rejestru stanu cywilnego,
— pokój roboczy dla burmistrza,
— dużą salę posiedzeń wraz z salą dla publiczności, przeznaczoną dla miejskich instytucji.
Utworzono również nową kasę miejską z sejfem. Korytarz ratuszowy, który do tej pory znajdował się po stronie południowej, został przeniesiony na stronę wschodnią. Obok nowego wejścia w przyziemiu od południa utworzono biuro dla funkcjonariuszy policji, a po przeciwnej stronie cele do aresztu Wszystkie pomieszczenia ratusza otrzymały centralne ogrzewanie.
podpisano Czinscholl (były skarbnik miejski)
