W okolicach Ornety znajdowało się skupisko osad staropruskich (strongholds).
W charakterystycznym dla Prusów zamkniętym systemie osadnictwa, pod budowę grodów wybierano zazwyczaj niezbyt duże, ale silnie wyodrębniające się cyple wzgórz morenowych, posiadające naturalne walory obronne, przydatne zwłaszcza przy lokowaniu tam małych grodów strażniczych. Strome zbocza naturalnych wzgórz lub cypli były w takich przypadkach dodatkowo profilowane poprzez wycinanie w nich dookolnych tarasów-półek, gdzie umieszczano płoty palisadowe -tzw. „ganki". Od stron bardziej przystępnych budowano potężne wały zaporowe z suchymi fosami. W taki sposób powstawały niewielkie, ale bardzo silnie ufortyfikowane grody strażnicze, pełniące funkcję fortów w systemach obronnych, na granicach poszczególnych lauksów i ziem pruskich. Wały takich grodów co najmniej od XI wieku budowane były w konstrukcji przekładkowej, a niemalże regułą było wznoszenie kamiennych murów jako rdzeni wałów obronnych... Być może następne zwarte skupiska osadnicze jakie rysują się po obu stronach rzeki Pasłęki, niedaleko dzisiejszej Ornety, należy wiązać z ziemią Orneta (Wurmedyten) i ziemią Pogyzon...Moim zdaniem należałoby wziąć pod uwagę strażniczy charakter pruskich grodów i właśnie w przypadku nowożytnych dróg, które niewątpliwie naruszyły pierwotną substancję grodzisk, należałoby upatrywać starych szlaków komunikacyjnych, które zostały rozbudowane w okresie późniejszym/nowożytnym - stąd zniszczenia grodzisk. Mielibyśmy w tym przypadku dodatkowe dane dla rekonstrukcji układów drogowych/szlaków komunikacyjnych kontrolowanych przez grody strażnicze, co w jakimś stopniu przybliżyłoby nas do odtworzenia struktury osadniczej Prusów.
źródło - Marek Jagodziński-Grodziska Warmii i Mazur 1. Stan wiedzy i perspektywy badawcze pod redakcją Zbigniewa Kobylińskiego